Dak- en thuislozenopvangen worden vaker geconfronteerd met hitte, maar komen nog niet in de problemen. Dat blijkt uit een rondvraag van NU.nl. De gemeente Amsterdam heeft voor het eerst zelfs aangescherpt beleid voor deze hittehulp.
De extreme hitte kan dak- en thuislozen sneller parten spelen. Ze hebben bijvoorbeeld minder snel water en zonnebrandcrème bij de hand. Hulporganisaties vertellen dat ze geen vuistdikke draaiboeken van stal hoeven te halen, maar wel steeds meer op de hitte inspelen.
Wettelijk gezien zijn er op hete dagen geen extra regelingen voor de opvangen. Dat vertelt Anne-Meike van den Berg van de Tussenvoorziening, een hulporganisatie in Utrecht en omstreken. De organisatie is aangesloten bij het hittenetwerk van de gemeente Utrecht. Praktische informatie wordt doorgegeven aan dak- en thuislozen, bijvoorbeeld over watertappunten.
Bij IrisZorg, een grote dak- en thuislozenorganisatie in het oosten van het land, houden ze het landelijke hitteprotocol aan. “Denk aan verkoeling op de kamers en extra aandacht voor risicogroepen”, vertelt een woordvoerder. Het protocol is niet nieuw, maar krijgt wel meer aandacht door het toenemende aantal warme periodes.
Menno de Boer, woordvoerder van het Leger des Heils, vertelt dat de organisatie altijd is voorbereid. “Ik heb vanochtend een rondje regio’s gedaan. Het gaat overal prima.” Een paar hete dagen zijn volgens De Boer geen probleem. “Maar bij een paar weken hitte moeten we om de tafel gaan voor verdere maatregelen.”
Zeker risico bij middelengebruik
Weerprotocollen zijn niet vreemd in de sector. De koudweerregeling gaat in zodra de gevoelstemperatuur onder het vriespunt zakt. In de zomer houden de meeste organisaties het landelijke hitteprotocol aan. Waar nodig vullen ze dat aan.
De Boer ziet ook hoe de voorzieningen in Nederland behoorlijk geregeld zijn. Zo zijn er gratis tappunten in steden en openbare toiletten. “Mensen hebben vaak zelf al flesjes bij zich, iedereen kan zichzelf redelijk redden.”
Waakzaamheid blijft wel belangrijk met deze hitte, vertelt de IrisZorg-woordvoerder. “Cliënten onderschatten soms de risico’s van hitte, zeker bij middelengebruik of beperkte zelfzorg. Iemand een glas water aanbieden of helpen herinneren aan zonnebrand kan veel ellende voorkomen.”
Inzameling petten en zonnebrillen
De gemeente Amsterdam gaat een stapje verder en past voor het eerst een speciale hitteregeling toe. Dinsdag is vanwege de warmte een pilot met extra opvangplekken voor dak- en thuislozen gestart. Tijdens de zomermaanden zijn 132 extra plekken beschikbaar. Tien daarvan zijn speciaal voor lhbtqia+’en.
De Regenboog Groep (DRG), een opvanginstelling in Amsterdam met elf locaties, werkt samen met de gemeente aan deze hitteregeling, vertelt woordvoerder Sander Egas.
Zo zamelt DRG waterflessen, petten en zonnebrillen in en brengt een straatteam water en zonnebrand aan de man. Van sommige inloophuizen zijn de openingstijden verruimd, zodat ze in ieder geval tussen 12.00 en 18.00 geopend zijn. De extra middelen en het extra werk worden gefinancierd door de gemeente.
Egas vertelt dat de organisatie voorheen altijd zelf extraatjes regelde, zoals ijsjes en flesjes water. De woordvoerder noemt het hitteplan een welkome maatregel. “Wat we doen is nu niet meer afhankelijk van toeval. Er zit beleid achter.”
Shelters for the homeless are increasingly confronted with heat, but are not yet experiencing problems. This is according to a survey by NU.nl. The municipality of Amsterdam has even tightened its policy for heat assistance for the first time.
The extreme heat can affect the homeless more quickly. For example, they are less likely to have water and sunscreen at hand. Aid organizations say they do not need to pull out thick manuals, but they are increasingly responding to the heat.
Legally, there are no additional regulations for shelters on hot days. This is according to Anne-Meike van den Berg of the Tussenvoorziening, an aid organization in Utrecht and the surrounding area. The organization is affiliated with the heat network of the municipality of Utrecht. Practical information is passed on to the homeless, for example about water points.
At IrisZorg, a large homeless organization in the east of the country, they adhere to the national heat protocol. “Think of cooling in the rooms and extra attention for risk groups,” says a spokesperson. The protocol is not new, but is receiving more attention due to the increasing number of warm periods.
Menno de Boer, spokesperson for the Salvation Army, says that the organization is always prepared. “I did a round of regions this morning. Everything is fine everywhere.” A few hot days are not a problem according to De Boer. “But with a few weeks of heat, we have to sit down to discuss further measures.”
Certainly a risk with substance use
Weather protocols are not uncommon in the sector. The cold weather regulation comes into effect as soon as the perceived temperature drops below freezing. In the summer, most organizations adhere to the national heat protocol. Where necessary, they supplement it.
De Boer also sees how the facilities in the Netherlands are quite well regulated. For example, there are free water points in cities and public toilets. “People often already have bottles with them, everyone can manage reasonably well themselves.”
Vigilance remains important with this heat, says the IrisZorg spokesperson. “Clients sometimes underestimate the risks of heat, especially with substance use or limited self-care. Offering someone a glass of water or helping them remember sunscreen can prevent a lot of misery.”
Collecting caps and sunglasses
The municipality of Amsterdam is going a step further and is applying a special heat regulation for the first time. On Tuesday, a pilot with extra shelter places for the homeless was started due to the heat. During the summer months, 132 extra places are available. Ten of these are specifically for LGBTQIA+ people.
De Regenboog Groep (DRG), a shelter institution in Amsterdam with eleven locations, is working with the municipality on this heat regulation, says spokesperson Sander Egas.
For example, DRG collects water bottles, caps and sunglasses and a street team brings water and sunscreen to the people. The opening hours of some walk-in centers have been extended, so that they are at least open between 12:00 and 18:00. The extra resources and the extra work are financed by the municipality.
Egas says that the organization used to arrange extras themselves, such as ice creams and bottles of water. The spokesperson calls the heat plan a welcome measure. “What we do is no longer dependent on chance. There is a policy behind it.”